Bu sıralar ülkemizde ve tüm dünyada en çok konuşulan gündem maddesi Coronavirus (Covid-19). Çocuklar virüs haberlerini dikkatle takip etmiyor gibi görünseler bile, çevrelerinde olan yetişkinlerden gelen bilgiyi ve onların yaşadıkları kaygıyı fark ediyorlar.
Özellikle okul öncesi yaş grubundaki çocuklar bu tarz durumları somut olarak anlamlandıramadıkları için ebeveynlerinin davranışlarına bakarak anlamaya çalışırlar. Ebeveyn, endişesini çocuğundan sakladığını düşünse de, çocuklar bunu hisseder ve kaygılı davranışlar göstermeye başlayabilir.
Coronavirus Çocuklara Nasıl Anlatılmalı?
Çocuklardan bilgi saklamak veya duygularımızı göstermemeye çalışmak yerine, onlar ile yaşlarına uygun şekilde konuşmak daha doğru olacaktır. Çocuklar ile Coronavirus hakkında konuşurken dikkat etmemiz gereken noktalar şunlardır:
- Öncelikle sakin olun ve güven verici yaklaşın.
Çocuklarınıza yardımcı olabilmeniz, kendi beden ve ruh sağlığınızla ilişkilidir. Onlar, sizi, sandığınızdan çok daha yakından gözlemliyor ve anlam çıkarmaya çalışıyor. Dolayısıyla, sizin haberlere ve görüntülere verdiğiniz tepkiler onları doğrudan etkileyeceğinden, soğukkanlı davranmanız ve verdiğiniz tepkilerde kontrollü olmanız onları rahatlatacaktır.
- Felaket senaryolarından bahsetmeyin.
Güvenilir bilgi kaynaklarını belirleyin ve onunla sadece emin olduğunuz bilgileri paylaşın. Çocuğunuzun yanında dramatik haberlerden ve felaket senaryolarından bahsetmeyin. Kendinizi virüs salgınıyla ilgili her gelişmeyi sürekli takip etmek zorunda hissetmeyin. Bu hem sizin, hem de çocuğunuzun kaygısını artırır.
- Genelden özele doğru anlatın.
Sadece coronavirus değil, virüslerin genel zararları hakkında çocuklarınızla konuşun. Hastalıkla ilgili neler bildiklerini sorun ve onların öğrenmek istediklerine cevap verin. Çok küçük çocuklarda ayrıntılı bilgi vermek, onları rahatlatmak yerine, yeni korku ve kaygıların ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu nedenle ayrıntıya girmek yerine uygun hijyen önlemleri hakkında bilgi vermek yeterli olacaktır.
- Rahat hissettiği ortamda konuşun.
Konuşmayı güvenli bir ortamda, çocuğunuzun rahatça kendisini ifade edebileceği, kitap okuma, resim yapma ve benzeri etkinlikler sırasında gerçekleştirebilirsiniz. Endişelerini küçümsemeyin veya görmezden gelmeyin. Bu duyguları yaşamanın olağan olduğunu ve ne zaman isterlerse bu konu hakkında konuşabileceğinizi belirtin.
- Yaş ve gelişim düzeyine uygun, dürüst cevaplar verin.
Çocuklarınıza yaşları ve gelişim düzeylerine uygun bilgi verin, tepkilerini ve kaygı düzeylerini değerlendirin. Cevaplayamadığınız sorularda tahmin yürütmeyin ve yalan söylemeyin. Bunun yerine, beraber bilgi edineceğinizi söyleyin. Öğrenilen her bilginin doğru olmayabileceğini ve uzmanlara güvenmenin en iyi yöntem olduğunu belirtin.
- Korunmanın mümkün olduğunu anlatın.
Coronavirus’ün çocuklar, ergenler ve genç yetişkinlerde hafif seyredebildiğini, çabuk yayılabilse de herkes hijyen kurallarına dikkat ettiğinde korunmanın mümkün olduğunu, büyükanne ve büyükbabasına da zarar gelmeyeceğini, güvende olacaklarını belirtebilirsiniz.
- Bu önlemlerin koruduğunu öğretin.
Hijyen ve sağlığı koruma yöntemleriyle ilgili bilgi verin. Günde en az birkaç kez, en az 20 saniye süresince ellerini yıkamasını öğretin. Ellerini yıkarken şarkı söylemek bu aktiviteyi eğlenceli hale getirebilir. Öksürük ve hapşırıkları dirsek içiyle kapatmak, öksürük ve hapşırığı olan insanlara fazla yaklaşmamak, sağlıklı beslenmek, düzenli uyumak, hareketsiz kalmamaya çalışmak, başkasının çatal, kaşık, su bardağı, havlu gibi eşyalarını kullanmamak; bunun da hem kendisini, hem de çevresindekileri güvende tutmak için yeterli olacağını anlatabilirsiniz.
- Konuşma sonunda tepkisini gözlemleyin.
Çocuğunuzla olan konuşmalarınız onun kaygı düzeyini artırmamalı. Bilgi verdikten sonra ve konuşmayı sonlandırırken çocuğunuzun kaygılı olup olmadığını değerlendirin ve kaygılıysa onu rahatlatacak birkaç sözle konuşmayı sonlandırın. Gerek kendi kaygı ve endişenizi, gerekse çocuğunuzun kaygı ve endişesini kontrol edemiyorsanız bir uzmandan yardım almakta fayda var.
Çocuğunuzun endişesini nasıl azaltabilirsiniz?
- Çocuklar ve gençler genellikle aile ve arkadaşları hakkında kendilerinden daha fazla endişe duyarlar. Örneğin; çocuklar, yaşlı insanların ciddi şekilde hasta olma olasılığının yüksek olduğunu duyarsa, büyükanne ve büyükbabaları için endişelenebilirler. Bu durumda çocukların endişe ettiği büyükleri ile görüntülü konuşma yapması, onların iyi olduğunu görmesi ve duyması rahatlamalarına yardımcı olabilir.
- Mümkün olduğunca çocuğunuzun günlük rutinlerini korumaya çalışın.
- Çocuklar, hayatlarında ne oluyorsa onu oyunlarına yansıtırlar. Onları etkileyen bir durum olduğunda bunu oyunlarını takip ederek anlayabilirsiniz.
- Çocukları medyada yer alan korkutucu haberlerden ve sohbetlerden uzak tutmak, yanlış bilgiyi önlemek, çocukların endişeli ve çaresiz hissetmesini engellemek için önemlidir.
- İnsanları güvenli ve sağlıklı tutmak için yapılan müdahaleler hakkında konuşun.
- Küçük çocuklar, hastanelerin ve doktorların hasta olan insanları tedavi etmeye hazır olduğunu öğrenmeye ihtiyaç duyabilir. Daha büyük çocukları, bilim adamlarının hastalığa karşı bir aşı geliştirmek için çalıştıklarını bilmesi rahatlatabilir. Çocukların içini rahatlatıcı konuşmalar yapmak ve onlara kendilerini ve ailelerini virüsten korumak için çareleri olduğunu anlatmak önemlidir.
Sinerjim Psikolojik Hizmetler
Psk. Ayşe Büşra GÖKGÖZ
0532 170 4634